Konpainia barruko postuak hautatzeko era ezberdinak daude. Horien arte Kantineren hautaketa. Barne Araubideko Erregelamenduan adierazita dauden arren, aprobetxatu nahi dugu gurean nolakoak diren azaltzeko, aprobetxatu nahi dugu gurean nolakoak diren azaltzeko.

Konpainia hasi zenetik, kapitaina zen Kantinera aukeratzeko ardura zuena, eta 90eko hamarkadaren hasieran Batzordea sortu zen arte, hori horrela izan da. Harrezkero, kapitainak Batzordearen esku uzten du Kantineraren hautaketa.

Ba al dago metodo perfekturik? Batzordean ziur gaude ez dagoela metodo idealik, eta etengabe lan egiten dugu kantinera guztiak baldintza berdinetan hautatzeko aukera emango duten sistema eta agertoki berriak baloratuz.

Hainbat sistema aztertu, baloratu eta erabili ditu Batzordeak aukeratzeko metodo gisa.

Ikusitako hautaketa-sistemak

Batzarrean dauden kideen hautaketa hutsa.

Baloratu zen lehenengo sistema, Batzarrean zeuden kide bakoitzaren bozketa hutsa izan zen. Sistema hori, teorian, sistemarik irekiena eta demokratikoena izan daiteke. Horrela, erroldatutako edozein kidek, egunean bere kuotetan eta Batzarrean aurkeztuz, proposatutako hautagaietako bati eman diezaioke botoa.

Sistema hori, ordea, boto-emaile potentzialen kopurua txikia denean, manipulatu ahal izateko arriskua dago. Izan ere, zenbait konpainiatan zenbait kasu egiaztatu ziren, non fakzio baten edo bestearen interesek hautagai baten edo bestearen aldeko bozketaren emaitzak baldintzatzen zituzten. Gainera, erosketa-saiakeraren edo boto-erosketaren kasu batzuk ere egiaztatu ziren.

Puntu horretara iritsita, sistemak kontrol eta babes mekanismo bat edo gehiago behar ditu, presio-talde horien lana oztopatzeko. Adibidez, Batzarrera elkarren segidan joateko derrigortasuna ezartzea urte kopuru jakin batean, bozketa bikoitz edo hirukoitzeko sistemak edo sistema mistoak, non Batzordearen botoak, zozketa bidezko zoriak eta Batzarraren botoak parte hartzen duten. Mekanismoak, nolanahi ere, ez dira perfektuak.

Nabarmendu nahi dugu, hala ere, bozketa irekiaren bidezko hauteskundeak funtzionatzen duela botoa ematen duten pertsonen kopurua nahikoa handia denean, inoren alde manipulatzea ia ezinezkoa izan dadin.

Sistema hori proban jarri zen, Batzarraren harridurarako, 2015eko Kantineraren hautaketan.
Orduan, 4 hautagai aurkeztu ziren, baina horietako bat ezin zen aukeratu adinagatik. Hauek izan ziren hautagaiak:

  • Zuriñe Emazabel, bere hirugarren hautagaia.
  • Ainhoa Ruano, hori ere bere hirugarren hautagaitzan.
  • Naiara Lasagabaster, bere bigarren hautagaitza zena.
  • María Martín Lurburu, bere lehen hautagaitzan, baina irailaren 8an behar adina ez zuena.

Orduan, Batzarrean zeuden kideek 29 boto eman zituzten hautagaien artean, aldez aurretik egin beharko zutela, jakin gabe . Sistemak funtzionatu zuen. Eta funtzionatu zuen bozketa natural bat izan zelako, non jende guztiak kontzientziaz eta inolako presiorik gabe bozkatu zuen. Zeuden hautagaiak baloratu zituen eta horietako bat aukeratu zuen.

  • Naiara Lasagabaster, 11 boto
  • Zuriñe Emazabel, 10 boto
  • Ainhoa Ruano, 8 boto

Etengabe mahai gainean dagoen sistema da, eta ez da baztertzen berriro erabiltzea, baina analisi lasaia behar du.

Zozketa bidezko hautaketa

Balioetsitako beste sistemetako bat zozketa hutsa da, non erantzukizuna zoriak bakarrik hartzen duen. Hautagai bakoitzaren izena poltsa batean sartzen da, eta guztien artetik bat ateratzen da.

Hainbat urtez egon zen martxan sistema hori, eta, denbora igaro ondoren, ikusi ahal izan genuen egoerak gertatzen zirela; izan ere, 3 edo 4 hautagai aurkeztu zirenean, batez beste, eta 3 edo 4 urte eman zitzakeen sistema horren barruan aurkeztutako hautagai bat baztertu egin zezakeen, zori hutsez, lehen aldiz aurkezten zen beste hautagai batek. Bidezkoa da? Bidegabea da? Ez dugu horri buruzko erantzunik, baina ikusten bagenuen zori hutsak, mundu guztiari poza eman beharrean, iragan txarrak jokatzen zituela eta zigortu egiten zuela.

Batzordeak hautatzea

Batzordeak bozketa mugatua egitea da aztertutako beste metodoetako bat. Sistema horren oinarria da Batzordea Konpainiaren Gobernu Organoa dela, Konpainiako kide boluntarioek osatzen dutela eta Batzarrean hartzen dituen erabakien berri ematen duela. Gaineratu behar dugu Batzordea Konpainiako kide adinez nagusi guztiei irekita dagoen organoa dela, kideen borondatezko lanean oinarritzen dela eta berritzeko mekanismoak dituela.

Sistema horrek Batzordeari ematen dio aurkeztutako hautagaietako bat bozketa bidez kantinera hautatzeko aukera. Bertan, Batzarra bozketa horren lekuko da, eta Batzarrak ere berretsi egiten du hautaketa.

Hori da Batzarrean onartu zen hautaketa sistema, eta gaur egun Batzordeak aplikatzen duena da.

Bozketa egin aurretik, Batzordeko kideei gogorarazten zaie botoa emateko erantzukizuna dutela, eta horrek, kide bakoitzaren ohorea ez ezik, Ama Guadalupekoa konpainia osoari zor zaion errespetua ere badakar. Gogorarazi behar da, halaber, bereziki bete beharreko irizpidetzat hartu behar direla bai hautagaiak bai hura proposatzen duen zuzeneko senideak Konpainiarekiko izan lezakeen lotura eta sustraitzea. Inola ere ez da mantentzen aldez aurretik hautagaiei buruzko eztabaidarik, eta ez da orientaziorik ematen hautagaiei emandako botoari buruz, eta hori bereziki lortu nahi da. Azkenik, Batzordeko kideak erabakiko du bere botoa askatasunez.

 

 

Hori guztia esanda, orain arte eta Batzordea sortu zenetik, Kantinerara aurkeztutako hautagai guztiak, hautagaitzari eutsi diotenak, lehenago edo geroago hautatuak izan dira, baina egia da pandemiaren geldialdiaren ondorioz, 3 edo 4 hautagai zeuden eszenatoki batetik 7tik 7ra aukeratu behar izatera igaro garela. Hala ere, Batzordea ziur dago hautagai guztiak kantinerak izango direla lehenago edo geroago.